به مناسب روز جهانی معلولین

معلولیت محدودیت نیست

تجسم اراده است

به مناسبت سوم دسامبر، روز جهانی معلولان

«معلولیت»، واژه‌ای است که بیشتر در ذهن ما به معنای یک ناتوانی معنی می‌شود و می‌تواند مشکلاتی را برای فرد معلول ایجاد کند، اما معلولان سرتاسر دنیا، بارها این را به اثبات رسانده‌اند که معلولیت، محدودیت نیست.

با اعلام سوم دسامبر، به عنوان روز جهانی معلولان توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۲ میلادی، بارقه‌ی امیدی در روح و روان آحاد این جامعه دمیده شد.

هدف از برگزاری این روز، تعمیم شناخت جوامع و اقشار مردم از نیازها و فعالیت‌های معلولان و نیز، آشنا شدن معلولان با حقوق مادی و معنوی خود و چاره‌اندیشی برای رفعه موانع و آسیب‌ها بود.۱

شهر معلول است، نه افراد!

موضوع مناسب سازی محیط شهری برای معلولان، سالمندان و کودکان، از سال‌ها قبل در دستورکار شهرداری‌ها قرار گرفته و اقداماتی -هر چند کم و ناقص- در این زمینه صورت پذیرفته است، اما به نظر می‌رسد این ضرورت در جامعه احساس شده و ارگان‌های مسوول، در حال برنامه‌ریزی برای بهبود این شرایط هستند.

اما در نهایت، کیفیت این خدمات و میزان محدودیت‌های آنها را باید از معلولان و کم توانان در محیط شهر پرسید و نه افراد سالم در جامعه.

در حال حاضر رمپ‌های ساخته شده در معابر شهری، نه تنها با وضعیت فعلی مورد استفاده معلولان قرار نمی گیرد، بلکه ممکن است منجر به آسیب کسی شود که از سر خیرخواهی قصد کمک به فرد معلول را دارد.

در طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی و ساختمان‌ها، بایستی توجه جدی به وضعیت معلولان و افراد کم توان جسمی صورت پذیرد، تا این بخش جامعه نیز، بتوانند از فضاهای عمومی شهر حداکثر استفاده را داشته باشند. وقتی یک معلول نمی تواند از پل هوایی استفاده کند، و یا وارد پارک شود، به این معنی است که شهر معلول است؛ چراکه قادر نیست این امکانات را -که حق شهروندان است- در اختیار آنها قرار دهد.

درحال حاضر، معلولان برای حضور در معابر و خیابان‌های سطح شهر با مشکلاتی همچون ناهمواری‌های سطوح و نبود معبر مناسب برای ویلچر مواجه هستند.

نخستین شرط حضور افراد معلول در جامعه، مناسب سازی محیط شهری است، اما ورود افراد معلول برای انجام فعالیت های اداری در دستگاه‌های اجرایی غیرممکن است.

از سوی دیگر، پل‌های هوایی نیز برای استفاده‌ی معلولان جسمی-حرکتی هیچ امکاناتی ندارند، لذا این افراد ترجیح می‌دهند به جای زحمت بسیار برای عبور از پل، خطر عبور از عرض خیابان یا بزرگراه را به جان بخرند.

هرچند در سال های اخیر شهرداری‌ها نسبت به تجهیز پل های عابر پیاده به پله برقی اقدام کرده‌اند، اما تعداد این پل ها کم است و هنوز تعداد زیادی از پل های عابر به همان قدیمی ترین شکل خود و با تعداد پله های فراوان مانده و راه رفتن روی آنها با داشتن بیش از ده ها پله برای افراد معلول با مشقت همراه است.

به گفته‌ی معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، تنها ۲۴ درصد از معابر شهری استان تهران برای عبورو مرور معلولان مناسب سازی شده است، بنابراین، پایتخت، شهری نامناسب برای تردد این قشر از جامعه محسوب می شود.

بر اساس آمار، گذرگاه‌های استان چهارمحال بختیاری با ۱۱ درصد و آذربایجان شرقی با ۳۹ درصد دارای کمترین و بیشترین آمار مناسب سازی در کشور است.

مناسب‌سازی یک وظیفه عمومی است و فقط بر عهده سازمان بهزیستی نیست، بلکه باید همه اقشار جامعه از جمله نهادها، انجمن‌های معلولین، سازمان های غیردولتی و همچنین همه سازمان های دولتی در این خصوص همکاری های لازم را انجام دهند. معابر، علایم راهنمایی و رانندگی، مبلمان شهری، حمل و نقل زمینی، هوایی و ریلی از جمله مواردی است که باید برای دسترسی آسان معلولین مناسب سازی شود.۲

معلولیت تجسم اراده است

فرانکلین دلانو روزولت بین سال‌های ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ رییس‌جمهور آمریکا بود. او در دهه ۱۹۳۰ برنامه‌های اقتصادی خود موسوم به «معامله جدید» را اجرا کرد که به رهایی شهروندان آمریکایی از ویرانی ناشی از رکود اقتصادی انجامید. او همچنین با موفقیت رهبری آمریکا در بخش عمده دوران جنگ جهانی دوم را بر عهده گرفت.

روزولت پس از تلاش برای خاموش کردن آتشی در جزیره ای کوچک در کانادا به علتی نامعلوم در سن ۳۹ سالگی به فلج اطفال مبتلا و از مردی قوی و ورزشکار به فردی مفلوج تبدیل شد.

روزولت می‌توانست تسلیم معلولیت خویش شود و راهی که مادرش از او می‌خواست را، انتخاب کند و با استفاده از دارایی خانوادگی، زندگی مرفهی را در نیویورک در پیش بگیرد، اما او ترجیح داد زندگی اش را در راه دیگری صرف کند و به رغم معلولیتش به فرمانداری نیویورک و پس از آن به ریاست جمهوری آمریکا برسد.۳

بتهوون یکی از بزرگترین آهنگسازان تاریخ است. او اولین اجرای عمومی اش را به عنوان پیانیست در سن ۸ سالگی انجام داد. او در وین تحت نظارت و راهنمایی موتسارت تحصیل کرد و در اواسط دهه دوم زندگی اش، به عنوان پیانیستی با بداهه‌پردازی‌های پیش بینی ناپذیر و خارق العاده، برای خودش نام و نشانی دست و پا کرد.

در سال ۱۷۹۶ شنوایی بتهوون کم کم تحلیل رفت، اما او علی‌رغم بیماری، خود را غرق در کارش کرد و چند شاهکار موسیقایی خلق نمود. بهترین آثار بتهوون که به نوبه‌ی خود بهترین آثار موسیقایی در تاریخ نیز هستند، در ۲۵ سال پایان زندگی‌اش و در ناشنوایی کامل ساخته شده‌اند.

از این دست، می‌توان به آثاری همچون سمفونی نهم (The 9th Symphony) و میسا سولمنیس (Missa Solemnis) اشاره نمود.

استیون هاوکینگ فیزیکدان نظری بریتانیایی است که ۴۰ سال است بخاطر آثار علمی اش شهرت کسب کرده است.

هاوکینگ در سال ۲۰۰۹ مدال آزادی را از سوی رئیس جمهور دریافت کرد که بالاترین و مهمترین جایزه شهروندی در ایالات متحده است. هاوکینگ از بیماری حاد نورون حرکتی vنج می برد که احتمالاً نوعی از بیماری اسکلروز جانبی امیوتروفیک (ALS) است. نشانه‌های این اختلال برای اولین بار زمانی ظاهر شدند که هاوکینگ در دانشگاه کمبریج ثبت نام کرد.

تشخیص بیماری نورون حرکتی زمانی انجام شد که هاوکینگ ۲۱ سالش بود. پزشکان به او گفتند که بیش از ۲ یا ۳ سال زنده نمی ماند. هاوکینگ به تدریج حس دست ها، پاها و نیز، صدایش را از دست داد و از سال ۲۰۰۹ به بعد کاملاً فلج شد.۴

برگرفته از:

۱٫ دفتر فرهنگ معلولین (handicapcenter.com)

۲٫ خبرگزاری ایرنا

۳٫ روزنامه‌ی دنیای اقتصاد

۴٫باشگاه خبرنگاران جوان