معرفی برنامه لیدکامب

پیشینه تاریخی لکنت نشان داده است که این اختلال، یک اختلال عود کننده است بنابراین به تعویق اندازی درمان باعث بروزمسایل روانشناختی در کودک و خانواده خواهد شد همچنین به علت ماهیت عود کنندگی لکنت نیاز به تکمیل مراحل درمان داشته و صرف کاهش موقت در شدت لکنت، درمان قطعی صورت نگرفته است

   درمانهای رایج  برای لکنت کودکان کوچکتر از ۶ سال

درمانهایی چون درمان ون رایپر، اصلاح لکنت کودک به طور مستقیم و..،  وجود دارد. در این مقاله جدیدترین روش درمان تحت عنوان درمان لیدکامب در این زمینه ارایه می‌شود.

برنامه لیدکامب برای درمان لکنت کودکان زیر شش سال ایجاد شده است. البته این بدان معنا نیست که برنامه لیدکامب برای کودکان بزرگتر قابل استفاده نیست. تاثیر این برنامه روی کودکان ۷تا۱۲ساله نشان داده شده است (لینکن،انسلو،لویس و ویلسون۱۹۹۶).اما در پژوهش‌های به عمل آمده تاثیر کلی این درمان بر روی کودکان کوچکتر از شش سال نسبت به کودکان بزرگتر بیشتر نشان داده شده است و اینگونه به نظر می‌رسد که با افزایش سن از میزان تاثیرگذاری این رویکرد درمانی کاسته می‌شود.

لیدکامب درمانیست که توسط والدین اجرا می‌شود

برنامه لیدکامب توسط درمانگر به اجرا در نمی آید بلکه انجام این کار برعهده والدین می‌باشد. نقش والدین در این درمان، انجام درمان در محیط روزمره کودک و نقش در مانگر، آموزش والدین جهت اجرای درمان است. به احتمال زیاد یکی از دلایل رضایت بخش بودن نتایج، در برنامه لیدکامب همین مسئله می‌باشد.در این برنامه، درمان در محلی انجام می‌شود که مشکل در آنجا به وقوع می‌پیوندد.از آنجا که کودکان در موقعیت‌های گفتاری روزمره دچار لکنت می‌شوند، درمان نیز متعاقبا در همان موقعیت‌ها دنبال می‌شود.بدین ترتیب مشکل مربوط به تعمیم تاثیرات درمانی لیدکامب قابل طرح نخواهد بود. زیرا دیگر چیزی برای تعمیم وجود ندارد! درواقع این یکی از دلایل ما برای عدم اجرای برنامه توسط درمانگر است.زیرا در غیر اینصورت یعنی زمانی که درمان توسط درمانگر انجام می‌شود مسئله تعمیم نیز مطرح می‌باشد. به عبارت دیگر زمانی که تاثیرات درمان در داخل کلینیک حاصل می‌شود، اثربخش بودن آن مستلزم تعمیم تاثیرات حاصله در خارج از کلینیک نیز می‌باشد. در کارگاه‌هایی که در سراسر جهان توسط درمانگران لیدکامب برگزار می‌شود، درمانگران به عنوان متخصصین درمان زود هنگام لکنت و والدین به عنوان متخصص کودکانشان معرفی می‌شوند.در واقع برنامه لیدکامب به تخصص والدین در زمینه شناخت فرزندانشان اشاره دارد.آنها می‌دانند که کودکانشان چه چیزهایی را دوست دارند و به چه چیزهایی علاقه ندارند و چه چیزی برای آنها مشوق بهتری خواهد بود.از همه مهم تر اینکه والدین روابط خاصی با فرزندانشان دارند. بااینکه درمان از خانواده‌ای به خانواده دیگر متفاوت است اما در اغلب موارد، رابطه میان کودک و والد همیشه برقرار می‌باشد. بنابراین در این میان وظیفه درمانگر آن است که به نحوی از این رابطه در برنامه لیدکامب بهره ببرد. پس چون نوع رابطه میان والد و کودک در هر خانواده متفاوت است، برنامه لیدکامب نیز برای هر خانواده به نحوی متفاوت به اجرا در می‌آید.

     یکی از دلایل لذت بخش بودن این برنامه برای والدین و کودکان بهره‌گیری از رابطه میان والد-کودک در فرایند درمان می‌باشد.در واقع والد و کودک با کمک هم لکنت را تحت کنترل در می‌آورند.البته در ابتدا ممکن است والدین در به‌کارگیری این درمان دچار نگرانی شوند، اما درنهایت این درمان به طور معمول با ایجاد حس همکاری همراه خواهد شد و والدین در انجام آن احساس قدرت می‌نماید. گفتنی است که این مسئله در مورد کودکان نیز صدق می‌کند .والدین در این زمینه گزارش می‌دهند که فرزندانشان از درمان استقبال کرده‌اند و حتی زمانی که اجرای درمان را فراموش م‌ نماید، کودکان از آنها می‌خواهند که به انجام درمان بپردازند .به طور کلی برنامه لیدکامب درمانی است که والدین و کودکان از انجام آن لذت می‌برند و اگر این حس لذت ایجاد نشود، بدیهی است که این درمان به مقصود خود نخواهد رسید.

عامل درمان در برنامه لیدکامب چیست؟

به طور خلاصه باید عنوان نمود که عامل درمان در برنامه لیدکامب، بازخوردهای کلامی والدین به گفتار دارای لکنت و گفتار بدون لکنت کودک در زندگی روزمره می‌باشد. از این دوگفتار در برنامه لیدکامب به عنوان پاسخ‌ها یاد می‌شود. بنابراین زمانی که سخن از بازخوردهای کلامی والدین به میان می‌آوریم، مقصود این است که والدین پس از گفتار دارای لکنت یا بدون لکنت کودک ممکن است عباراتی را بیان کنند. این عبارات که بازخوردهای کلامی والدین نام دارند، شامل آگاه سازی نسبت به پاسخ، تحسین پاسخ و درخواست خوداصلاحی پاسخ از کودک می‌باشند.

  این روش به طور خلاصه به صورت ذیل اجرا می‌شود. هنگامی که والدین و کودکان در طی روز کنار یکدیگر هستند کودکان با گفتاری بدون لکنت صحبت می‌کنند، والدین باید آنها را نسبت به گفتارشان آگاه ساخته و در برخی موارد آنها را به خاطر گفتار بدون لکنتشان تحسین کنند.و در مواقع دیگر(یعنی زمانی که لکنت می‌کند) والدین، کودک را از وقوع لکنت در گفتارش آگاه ساخته و گاهی نیز والد از کودک می‌خواهد تا مجددا گفته خود را اصلاح کند به منظور اینکه درمان مذکور تجربه مثبتی برای کودک تلقی شود، برنامه لیدکامب غیر از بازخوردهای کلامی والدین، عامل درمانی دیگری ندارد و این کار، همان چیزی است که به کنترل لکنت می‌پردازد. به عبارت دیگر می‌توان گفت که لکنت در کودکان خردسال نوعی کنشگر/عامل می‌باشد.برنامه لیدکامب به کنترل سرعت یا ایجاد تغییر در شیوه معمول گفتار کودک نمی پردازد. همچنین برنامه لیدکامب با این باور که عوامل محیطی باعث بروز یا تداوم لکنت یا هر دو هستند، به اعمال تغییر در محیط زندگی کودک دست نمی زند. البته گفتنی است که برنامه لیدکامب به طور یقین منجر به بروز تغییرات جزئی در محیط زندگی روزمره کودک خواهد. شد اما این تغییرات تنها در حد ارائه تحریکات کلامی، بازخوردی جهت کنترل لکنت در کودک می‌باشد.

      دراین مرحله دو نکته را در موردبرنامه لیدکامب باید مورد توجه قرار داد. اولا؛ اساسا والدین در این برنامه به تحسین کودک می‌پردازند و توجه وی را به لکنتش جلب می‌کنند. بنابراین اصول درمان دربرنامه لیدکامب پیچیده نیست. ثانیا؛ بازخوردهای کلامی والدین نباید تهدیدکننده، شدید و یکنواخت باشند، زیرا در غیر اینصورت نتایج درمان ناخوشایند خواهد بود. چنانچه والدین بازخوردهای منفی و یکنواختی را در کلیه لحظات وقوع لکنت به کودک ارائه نمایند، پیش بینی پاسخ کودک امری ساده و مشخص خواهد بود. اما در برنامه لیدکامب والدین باید به نحوی کاملا انتخابی، محرک‌های کلامی را در مواجهه با پاسخ کودک ارائه نمایند. اگر بازخوردهای والدین ارتباط روزمره کودک با آنها را مختل نماید، درمان از نظر بالینی امری زیان بخش خواهد بود. همانگونه که پیش‌تر ذکر شد برنامه لیدکامب به رابطه والد-کودک توجه دارد، بنابراین نباید روش‌های این برنامه باعث مختل شدن این رابطه شود.

دو مرحله برنامه لیدکامب

       برنامه لیدکامب در دو مرحله به اجرا در می‌آید. مرحله یک: این برنامه به دنبال آنست که کودک در موقعیت‌های گفتاری روزمره دچار لکنت نشود. این مرحله، زمانی به اتمام می‌رسد که لکنت به حداقل میزان تعیین شده برسد. بخش دیگری که در این مرحله از درمان وجود دارد، سنجش‌های گفتار می‌باشند. این سنجش‌ها مشخص می‌سازند که گفتار کودک جهت دستیابی به موفقیت مرحله یک باید چگونه باشد.هیچ چیز مبهمی درمورد این مسئله وجود ندارد و در واقع این کار فرایندی دقیق است که مزایای آن در مرحله دو درمان مشخص می‌شود. البته سنجش‌های گفتار در مرحله دو نیز ادامه می‌یابند. در این مرحله سنجش‌های تعیین کننده اینست که آیا کودک همچنان از مزایای درمان بهره مند می‌باشد یا خیر. چنانچه تاثیرات درمان در مرحله دو استمرار داشته باشد، مراجعه‌های خانواده به کلینیک کاهش می‌یابد و در نهایت به طور کامل متوقف می‌شود.

     پیشینه تاریخی لکنت نشان داده است که این اختلال، یک اختلال عود کننده است. مرحله دو این برنامه نیز قسمتی از درمان است که در سایر برنامه‌های درمانی با اصطلاح “ثبات” از آن یاد می‌شود. ولی در این برنامه ترجیحا از این اصطلاح استفاده نمی‌شود، چون این اصطلاح به اتمام درمان اشاره دارد و این درحالی است که برنامه لیدکامب با این مفهوم چندان موافق نیست.  در واقع مرحله دو جزلاینفک برنامه لیدکامب محسوب می‌شود و مثل سایر درمان‌ها به انتهای درمان افزوده نمی‌شود. والدین در این مرحله به تدریج بازخوردهای کلامی را کنار می‌گذارند و همزمان با کاهش مراجعه به کلینیک، مسئولیت کامل درمان را خود به عهده می‌گیرند