توانبخشی شنوایی خانواده محور
8 می 2018
پیش بینی کننده های اکتساب خواندن
21 می 2018

ویژگی های گفتار و زبان در بیماران مبتلا به آلزایمر

Rate this post

بیماری دمانس یا زوال عقل، چهارمین علت مرگ افراد در کشورهای توسعه یافته است. بیماری آلزایمر نیز شایع تـرین علـت دمانس در سالمندان است. بر اساس اطلاعات، تخمین زده می شود که امـروزه ۳/۲۴ میلیـون نفـر از مردم مبتلا به بیماری زوال عقل هستند و در هـر ۷ ثانیـه یک مورد جدید اضافه می گردد.

آلزایمر یک بیماری تحلیل برنده عصبی است که از لحاظ بالینی با افت عملکرد در شناخت، فعالیت های روزمره زندگی و مشکلات رفتاری مشخص می شود. این بیماری یک اختلال چند عاملی است که عوامل ژنتیکی و محیطی و همچنین اثر متقابل آنها در ایجـاد آن دخالت دارند. سن، مهمترین عامل تعیین کننـده بیمـاری آلزایمر است و جهش ژنی نیز در تعداد کمی از مبتلایـان مشارکت دارد. عوامل متعددی در مطالعات در بروز آلزایمر نقش دارند که مهمترین آنها عوامل ژنتیکی، اختلالات عروقی و سایرعوامل خطرسـاز هستند.

  • عوامل ژنتیکی: جهـش در ژن هـای پـروتئین پـیش سـاز آمیلوئید،میتواند منجر به ابـتلا بـه بیمـاری آلزایمر از نوع زودهنگام خانوادگی شود. سابقه خانوادگی نیز بسیار مهم است. افـرادی کـه پـدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا به آلزایمر دارند احتمال بـیشتـری برای ابتلا به این بیماری نسـبت بـه کسـانی کـه هـیچکـدام از بستگان درجه اولشان مبتلا به آلزایمر نیستند وجود دارد.
  • اختلالات عروقی و عوامل خطرسـاز: تعـدادی از عوامـل خطرساز عروقی و اختلالات عروقی با بیماری آلزایمر ارتباط دارند، اما برخی از عوامل در ارتباط با خطر ابتلا بـه بیمـاری آلزایمر وابسته به سن هستند که شامل بیماری هایی نظیر فشارخون بالا، بیماری های قلب و عروق، بیمـاری عـروق مغـزی مانند سکته، دیابت، اضافه وزن و چاقی، افزایش چربی خون، مصرف الکل، افسردگی، ضربه به سر و… می باشند.

باتوجه به پیشرفت علایم بیماری، بیماران مبتلا به آلزایمر در سه دسته خفیف، متوسط و شدید طبقه بندی میشوند و تقریبا نیمی از آنها در مرحله متوسط و شدید تشخیص داده میشوند. به طور کلی علایم بیماری در هریک از مراحل به شرح زیر می باشند:

•         خفیف

 

•         فراموشی                                              از دست دادن حافظه کوتاه مدت

•         پرسیدن سوالات تکراری                           کاهش علایق و سرگرمی ها

•         اختلال در نامیدن

 

•         متوسط

 

•         پیشرفت نقایص شناختی                             زبان پریشی

•         مشکل در اجرای فعالیت های روزانه                نیاز به مراقبت های دوره ای

 

•         شدید

 

•         تشویش                                               تغییر الگوی خواب

•         نیاز به مراقبت همه جانبه  در مهارت هایی نظیر عذا خوردن،لباس پوشیدن، حمام کردن و …

 

افت پیشرونده عملکرد های شناختی نظیر: حافظه، توجه، جهت یابی، قضاوت، توانایی های بینایی فضایی، عملکرد های اجرایی و زبان از مشکلات اصلی بیماران آلزایمر محسوب میگردد. اخیرا اختلالات زبانی به عنوان یکی معیار های تشخیص آلزایمر در نظر گرفته میشوند. بروز اختلال پیشرونده در زبان از نشانه های اصلی و غالب مراحل اولیه بیماری آلزایمر است. در این مرحله، ویژگی بارز در گفتار روزانه این بیماران  مشکلات نامیدن و واژه یابی است. با پیشرفت بیماری، اختلال در درک به خصوص در مفاهیم پیچیده ظاهر شده، الگوی نحوی جملات ساده شده، محتوای زبانی مبهم و گاه بی معنی شده، شبه واژه گویی و تکرار نابجا در کلام مشهود می شود. در مراحل پیشرفته آلزایمر نیز کاربرد زبان بسیار کاهش یافته و یا بیمار به کلی خاموش می شود.

مطالعات حاکی از آن است که اختلالات زبانی در آلزایمر پیشرونده است و تقریبا همه جنبه های زبان(درک، تولید، خواندن، نوشتن و گفتمان) را در همه مراحل بیماری در بر می گیرد و از بین اختلالات زبانی موجود در این افراد اختلالات نامیدن، مهمترین و مشهودترین نشانه در فاز شروع بیماری است و ممکن است ماهیت آن در مراحل مختلف بیماری متفاوت شود.

نقایص زبانی در بیماران مبتلا به آلزایمر در مراحل مختلف بیماری:

ویژگی های گفتار و زبان خفیف متوسط و شدید
گفتار پیوسته جریان گفتار روان یا پیوسته و از لحاظ گرامری مناسب است جریان گفتار ناروان بوده وتکرار های غیر هدفمند و شبه واژه ها وجود دارند

 

تکرار سالم است آسیب دیده است
نامیدن به صورت مختصرآسیب دیده است شدیدا آسیب دیده است
درک کلمات سالم است آسیب دیده است
درک ساختار های نحوی حملات سالم است آسیب دیده است
خواندن سالم است آسیب دیده است
نوشتن سالم است آسیب دیده است
دانش نسبت به کلمات و اشیا(دانش معنایی نسبت به پیرامون) دانش کلمات و اشیای پرکاربرد سالم و برای موارد کم کاربرد آسیب دیده است آسیب دیده است

 

در روند تشخیص بیماری آلزایمر مرحله پیش بالینی وجود دارد.منظور از این مرحله مربوط به سال های قبل از تشخیص بیماری است. در این مرحله تغییرات شناختی و عصب شناختی اتفاق می افتند که نقایص شناختی شامل: تغییرات در حافظه اپیزودیک، عملکردهای اجرایی، سرعت درک، توانایی های کلامی و توجه است(۹). عدم تشخیص زودهنگام از چالش های اصلی در زمینه  آلزایمر است زیرا نیمی از این بیماران، در مراحل اولیه شناسایی نمی شوند. تشخیص به موقع و در مرحله پیش بالینی، میتواند باعث کنترل سرعت این بیماری با داروهای مهارکننده وکاهش هزینه های درمان باشد و از این رو حائز اهمیت است(۷).

در روند بیماری آلزایمر، آسیب شناسان گفتار و زبان نقش مهم و کلیدی دارند. تمرکز این افراد بر مشکلات گفتاری و ارتباطی این بیماران بوده و تکنیک های درمانی این افراد متمرکز بر بهبود حافظه، مهارت های گفتار و زبان، حل مسئله و خود کنترلی است زیرا مداخله طود هنگام و در مراحل ابتدایی سبب بهبود مهارت های گفتاری و ارتباطی و به عبارتی باعث افزایش استقلال این بیماران خواهد بود.

بیایید با تشخیص و درمان به موقع این بیماران کاهنده رنج های آن ها باشیم

گرد آورنده: سعیده مؤیدفر