برخورد با کودکان لجباز چگونه باید باشد؟

برخورد با کودکان لجباز چگونه باید باشد؟

معمولا والدین در برخورد با کودک لجباز خود شکست می‌خورند چرا که کودکان لجباز به هیچ صراطی مستقیم نیستند و والدین را کلافه می‌کنند. اما والدین می‌توانند به گونه‌ای برخورد کنند که لجبازی کودک را از بین ببرند و او را مطیع خود کنند. اولین گام برای این کار، داشتن صبر و آرامش است. گام بعدی استفاده از تکنیک‌هایی است که با استفاده ازانها میتوان به بهترین نحو ممکن با این کودکان برخورد کرددر ادامه مطلب به این تکنیکها خواهیم پرداخت ابتدالازم است بدانیم این کودکان چه ویژگیهایی دارند

ویژگی‌های کودکان لجباز

• نیاز شدیدی به توجه و شنیده شدن احساس می‌کنند؛

• میلِ تندخویانه‌ای به مستقل بودن دارند؛

• بیشتر از هم‌سالان خود کج‌خلقی می‌کنند؛

• درانجام دادن کارهای دلخواهشان وظیفه شناسند

• رئیس‌مآبانه رفتار می‌کنند؛

• کارها را با سرعت دلخواه خودشان پیش می‌برند.

همانطور که میدانیم

خواباندن کودک لجبازی که در تختش بند نمی‌شود راحت نیست؛ غذا دادن به کودک ناآرامی که قاشق و چنگالش را عمدا زمین می‌اندازد و اجازه نمی‌دهد غذا را دهانش بگذارید طاقت‌فرساست؛ متقاعد کردن کودک یک‌دنده‌ای که فقط جیغ می‌کشد و پا می‌کوبد تا مدرسه نرود صبر و حوصله‌ی خیلی زیادی می‌طلبد. این قبیل لجبازی‌ها می‌تواند ریشه‌ی ژنتیکی داشته باشد، اما در بسیاری موارد این خودِ والدین هستند که با برخورد ناصحیح‌ باعث لجباز بار آمدن کودک‌شان می‌شوند. در هر صورت اگر از سر‌وکله زدنِ بی‌نتیجه با کودک لجباز خود خسته و ناامید شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم از این پس در برخورد با لجبازی فرزند دلبندتان به توصیه‌های زیر عمل کنید:

1. به او فرصت شنیده شدن بدهید

برقراری ارتباط یک مسیر دوطرفه است. اگر می‌خواهید کودک لجباز شما به حرف‌تان گوش کند، اول از همه باید حرف او را بشنوید. کودکان لجباز اگر احساس کنند که قرار نیست حرف‌شان را بشنوید، ممکن است فورا حالت تدافعی به خود بگیرند. پس هروقت کودک‌تان روی انجام دادن یا ندادن کاری لجبازی کرد، به‌جای اینکه بلافاصله حکم صادر کنید و فرصت شنیده شدن را از او بگیرید، با نرمی و ملایمت به کودک خود نزدیک شوید و به یک گفت‌وگوی سالم دعوتش کنید تا او نیز بتواند علت مخالفتش را توضیح بدهد.

۲. با او ارتباط نزدیک برقرار کنید

وقتی کودک خود را به انجام کاری مجبور می‌کنید، خودتان باعث می‌شوید که نافرمانی کند و دقیقا به انجام همان کاری که نهی کرده‌اید ترغیب شود. این مقاومت کودک در واقع یک واکنش غریزی در پاسخ به اجبار است که البته محدود به رده‌ی سنی خاصی نیست و در بزرگ‌سالان نیز اتفاق می‌افتد.

مثلا اگر از وقت خواب کودک شش‌ساله‌تان گذشته است و او هنوز اصرار دارد که کارتون تماشا کند، نباید با اجبار به سمت تختخواب هدایتش کنید. در عوض کنارش بنشینید و خودتان را به کارتونی که تماشا می‌کند علاقه‌مند نشان بدهید تا با مشاهده‌ی ابراز هم‌دلی شما نرم شود و راحت‌تر به حرف‌تان گوش کند. کودکانی که با والدین یا پرستار خود ارتباط خوبی دارند، تمایل بیشتری به مشارکت و فرمان‌پذیری نشان می‌دهند.

۳. به او حق انتخاب بدهید

خیلی اوقات کودکان دوست ندارند به آنها امر و نهی شود. مثلا اگر به کودک لجباز چهارساله‌ی خود امر کنید که باید رأس ساعت ۹ شب در تختخوابش باشد، تعجبی ندارد که با یک جیغ بلند به شما «نه» بگوید یا اگر به پسربچه‌ی یک‌دنده‌ی خود اصرار کنید که فقط و فقط باید همان اسباب‌بازی انتخاب خودتان را بخرد، شک نکنید که روی اسباب‌بازی انتخاب خودش پافشاری خواهد کرد.

به‌جای اینکه به کودک لجباز خود امر کنید، به او حق انتخاب بدهید. مثلا بگویید: «خُب دیگه وقت خوابه. عزیزم دلت می‌خواد کدوم قصه‌ رو برات بخونم؟» و سپس اسم چند قصه‌ را نام ببرید. اگر کودک‌تان هنوز نافرمانی کرد و گفت: «من نمی‌خوام برم تو جام!»، آرامش خود را حفظ کنید و با جدیت بگویید: «اما این جزو انتخابایی که می‌تونی داشته باشی نیست.» و این جمله را هر چند بار که لازم شد تکرار کنید. با تکرارِ شما کودک‌تان ترغیب می‌شود که کوتاه بیاید.

تعداد انتخاب‌هایی که در هر مورد در نظر می‌گیرید، نباید خیلی کم یا زیاد باشد. مثلا اگر درِ کمد لباس را باز کنید و به کودک خود بگویید که یک دست لباس انتخاب کند، احتمالا انتخابِ فقط یک دست لباس از میان همه‌ی لباس‌هایی که دارد، برایش سخت و گیج‌کننده خواهد بود. در عوض می‌توانید خودتان دو یا سه دست لباس مناسب انتخاب کنید و سپس از کودک‌تان بپرسید که دوست دارد کدام‌شان را بپوشد.

۴. آرامش خود را حفظ کنید

اگر به لجبازی کودک خود با داد و بیداد پاسخ بدهید، گفت‌و‌گوی عادیِ بین شما و کودک‌تان در نهایت به جایی کشیده خواهد شد که از هر دو طرف‌تان فقط صدای جیغ شنیده می‌شود. داد و بیداد شما در واقع جرقه‌ای است برای شروع یک درگیری کلامی که فقط اوضاع را بدتر می‌کند. یادتان باشد که او کودک و ناپخته است و شما که بالغ و فهمیده هستید وظیفه دارید جریان گفت‌وگو را به سمتی هدایت کنید که به یک نتیجه‌ی معقول برسید. به کودک‌ خود کمک کنید تا متوجه شود که باید دست از لجبازی بردارد و آنچه را شایسته است انجام بدهد.

۵ . با او همکاری کنید

کودکان لجباز در مورد اینکه چگونه با آنها رفتار می‌شود، روحیه‌ی بسیار حساسی دارند. پس در صحبت با این قبیل کودکان نسبت به لحن، زبان بدن و کلماتی که استفاده می‌کنید محتاط باشید. اگر رفتار شما باعث آزار کودک لجباز‌تان شود، حالت تدافعی به خود خواهد گرفت و ممکن است سرکشی و حاضرجوابی کند و رفتارهای پرخاشگرانه ازخود نشان بدهد. آگاه باشید که نحوه‌ی رفتار شما تأثیر مهمی در نحوه ی پاسخدهی کودک‌تان خواهد داشت. مثلا به جای «ازت میخوام که این‌کار رو انجام بدی.» ابگویید«بیا با هم‌دیگه این کار رو انجام بدیم.» یا «چطوره این کار رو امتحان کنیم.»

برای اینکه کودک‌تان به انجام کار خاصی ترغیب شود، بازی‌های سرگرم‌کننده ترتیب بدهید. مثلا اگر کودک لجبازتان اسباب‌بازی‌هایش را جمع‌وجور نمی‌کند، اول خودتان دست به کار شوید و سپس از او بخواهید که در امرِ مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها به‌عنوان دستیار ویژه همراهی‌تان کند. یا مسابقه جمع کردن اسباب بازیها ترتیب دهید وبگویید هرکس اسباب بازی بیشتری جمع کند جایزه میگیرد

۶. به او احترام بگذارید

اگر انتظار دارید کودک‌تان به شما و تصمیمات‌تان احترام بگذارد، شما نیز باید به او احترام بگذارید. یادتان باشد که نمی‌توانید با تحمیل قدرت کودک خود را به حرف‌شنوی وادار کنید. چند راهکار ساده برای داشتن یک رابطه‌ی توأم با احترام عبارتند از:

• به‌جای امر و نهی کردن به دنبال ایجاد زمینه‌های مشارکت و همیاری باشید؛

• اگر چند فرزند دارید باید بین قوانین تربیتی همه‌ی فرزندان‌تان یک ارتباط منطقی و نامتناقض وجود داشته باشد و نیز نباید در اِعمال این قوانین، فقط چون برای خودتان راحت‌تر است سهل‌انگاری کنید؛

• هرگز افکار و احساسات کودک‌تان را نادیده نگیرید و با او ابراز هم‌دردی کنید؛

• بگذارید کودک‌تان کارهایی را که بدون کمک شما می‌تواند از پسِ انجام‌شان بربیاید خودش انجام بدهد و از اینکه گوشه‌ی کار را بگیرید تا از بار مسئولیتش کم شود بپرهیزید تا به این ترتیب به او نشان بدهید که مورد اعتماد شماست؛

• حرف و عمل‌تان باید یکی باشد.

به گفته‌ی بِتسی براون بران (Betsy Brown Braun) در کتاب «تو رئیس من نیستی»، کودکان‌تان همیشه در حال مشاهده‌ی اَعمال و رفتار شما هستند پس همان‌گونه رفتار کنید که دل‌تان می‌خواهد با شما رفتار کنند.

۷. با او مذاکره کنید

گاهی لازم است با کودک خود مذاکره کنید. معمولا بچه‌ها اگر خواسته‌شان محقق نشود کج‌خلقی می‌کنند. اما اگر می‌خواهید کودک لجبازتان حرف‌شنوی داشته باشد، باید بدانید که علت مخالفتش چیست. برای شروع می‌توانید بپرسید: «چیزی باعثِ ناراحتیت شده؟» یا «چیزی می‌خوای؟» تا کودک‌تان به صحبت کردن ترغیب شود. با این رفتار به او نشان می‌دهید که برای خواسته‌هایش احترام قائل هستید. اما هدف مذاکره لزوما این نیست که در نهایت تسلیم خواسته‌های کودک خود شوید، بلکه قرار است نشان بدهید که نسبت به خواسته‌هایش بی‌اعتنا نیستید. مثلا اگر کودک‌تان حاضر نیست شب‌ها در ساعت مقرر بخوابد، به‌جای اجبار کردن بنشینید و با او در مورد ساعت خواب مذاکره کنید و نهایتا ساعتی را در نظر بگیرید که مورد رضایت هر دو طرف‌تان باشد.

۸. از زاویه‌ی دید او به قضیه نگاه کنید

برای اینکه از زاویه یدید کودک به قضیه نگاه کنید  خودتان را به جای کودک‌تان بگذارید و تصور کنید چه چیزی باعث می‌شود که لجبازی نشان بدهید. هرچه کودک خود را کامل‌تر بشناسید، راحت‌تر می‌توانید رگ خوابش را به‌دست بیاورید. مثلا اگر کودک‌تان مایل به انجام تکالیفش نیست، شاید علتش این باشد که از حجم زیاد تکالیفش آشفته شده است و قادر به تمرکز نیست. در چنین مواردی می‌توانید تکالیفش را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید تا بتواند هر بخش را در یک بازه‌ی زمانی کوتاه‌‌تر به انجام برساند و کلافه نشود.

۹. محیط منزل را به دور از تشنج نگه دارید

بچه‌ها از طریق تجربه و مشاهده‌ی اَعمال و رفتار اطرافیان‌شان یاد می‌گیرند. اگر آنها والدین خود را همیشه در حال جروبحث ببینند، هیچ عجیب نیست که این رفتار را تقلید کنند. اختلافات زناشویی باعث برهم خوردن آرامش منزل و ایجاد محیطی متشنج می‌شود که روی خلق‌‌وخو و رفتار کودکان تأثیر خواهد گذاشت.

۱۰. رفتار مثبت او را تقویت کنید

گاهی اوقات والدین به‌قدری از لجبازی کودک خود به سُتوه می‌آیند که دیگر نمی‌دانند چگونه عصبانیت و پرخاشگری او را کنترل کنند. اما اگر بدون فکر وارد عمل شوید، ممکن است ناخواسته رفتار غلطی از خودتان بروز بدهید که لجبازی او را تشدید کند. مثلا اگر کودک‌تان تقریبا به هرچیزی که می‌گویید جوابِ «نه» می‌دهد، باید از خودتان بپرسید که آیا شما نیز زیاد «نه» می‌گویید. اگر به این نتیجه رسیدید که خودتان نیز این کلمه‌ی منفی را زیاد تکرار می‌کنید، پس حواس‌تان باشد که در تقویت رفتار منفی او بی‌تأثیر نبوده‌اید.

تهیه کننده :  لیلا علی نیا

منبع:

https://www.momjunction.com/articles/effective-ways-to-deal-with-stubborn-kids_0076976/