ویژگی های گفتار و زبان در بیماران مبتلا به آلزایمر

بیماری دمانس یا زوال عقل، چهارمین علت مرگ افراد در کشورهای توسعه یافته است. بیماری آلزایمر نیز شایع تـرین علـت دمانس در سالمندان است. بر اساس اطلاعات، تخمین زده می شود که امـروزه ۳/۲۴ میلیـون نفـر از مردم مبتلا به بیماری زوال عقل هستند و در هـر ۷ ثانیـه یک مورد جدید اضافه می گردد.

آلزایمر یک بیماری تحلیل برنده عصبی است که از لحاظ بالینی با افت عملکرد در شناخت، فعالیت های روزمره زندگی و مشکلات رفتاری مشخص می شود. این بیماری یک اختلال چند عاملی است که عوامل ژنتیکی و محیطی و همچنین اثر متقابل آنها در ایجـاد آن دخالت دارند. سن، مهمترین عامل تعیین کننـده بیمـاری آلزایمر است و جهش ژنی نیز در تعداد کمی از مبتلایـان مشارکت دارد. عوامل متعددی در مطالعات در بروز آلزایمر نقش دارند که مهمترین آنها عوامل ژنتیکی، اختلالات عروقی و سایرعوامل خطرسـاز هستند.

• عوامل ژنتیکی: جهـش در ژن هـای پـروتئین پـیش سـاز آمیلوئید،میتواند منجر به ابـتلا بـه بیمـاری آلزایمر از نوع زودهنگام خانوادگی شود. سابقه خانوادگی نیز بسیار مهم است. افـرادی کـه پـدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا به آلزایمر دارند احتمال بـیشتـری برای ابتلا به این بیماری نسـبت بـه کسـانی کـه هـیچکـدام از بستگان درجه اولشان مبتلا به آلزایمر نیستند وجود دارد.
• اختلالات عروقی و عوامل خطرسـاز: تعـدادی از عوامـل خطرساز عروقی و اختلالات عروقی با بیماری آلزایمر ارتباط دارند، اما برخی از عوامل در ارتباط با خطر ابتلا بـه بیمـاری آلزایمر وابسته به سن هستند که شامل بیماری هایی نظیر فشارخون بالا، بیماری های قلب و عروق، بیمـاری عـروق مغـزی مانند سکته، دیابت، اضافه وزن و چاقی، افزایش چربی خون، مصرف الکل، افسردگی، ضربه به سر و… می باشند.

باتوجه به پیشرفت علایم بیماری، بیماران مبتلا به آلزایمر در سه دسته خفیف، متوسط و شدید طبقه بندی میشوند و تقریبا نیمی از آنها در مرحله متوسط و شدید تشخیص داده میشوند. به طور کلی علایم بیماری در هریک از مراحل به شرح زیر می باشند:

افت پیشرونده عملکرد های شناختی نظیر: حافظه، توجه، جهت یابی، قضاوت، توانایی های بینایی فضایی، عملکرد های اجرایی و زبان از مشکلات اصلی بیماران آلزایمر محسوب میگردد. اخیرا اختلالات زبانی به عنوان یکی معیار های تشخیص آلزایمر در نظر گرفته میشوند. بروز اختلال پیشرونده در زبان از نشانه های اصلی و غالب مراحل اولیه بیماری آلزایمر است. در این مرحله، ویژگی بارز در گفتار روزانه این بیماران  مشکلات نامیدن و واژه یابی است. با پیشرفت بیماری، اختلال در درک به خصوص در مفاهیم پیچیده ظاهر شده، الگوی نحوی جملات ساده شده، محتوای زبانی مبهم و گاه بی معنی شده، شبه واژه گویی و تکرار نابجا در کلام مشهود می شود. در مراحل پیشرفته آلزایمر نیز کاربرد زبان بسیار کاهش یافته و یا بیمار به کلی خاموش می شود.

مطالعات حاکی از آن است که اختلالات زبانی در آلزایمر پیشرونده است و تقریبا همه جنبه های زبان(درک، تولید، خواندن، نوشتن و گفتمان) را در همه مراحل بیماری در بر می گیرد و از بین اختلالات زبانی موجود در این افراد اختلالات نامیدن، مهمترین و مشهودترین نشانه در فاز شروع بیماری است و ممکن است ماهیت آن در مراحل مختلف بیماری متفاوت شود.

نقایص زبانی در بیماران مبتلا به آلزایمر در مراحل مختلف بیماری:

در روند تشخیص بیماری آلزایمر مرحله پیش بالینی وجود دارد.منظور از این مرحله مربوط به سال های قبل از تشخیص بیماری است. در این مرحله تغییرات شناختی و عصب شناختی اتفاق می افتند که نقایص شناختی شامل: تغییرات در حافظه اپیزودیک، عملکردهای اجرایی، سرعت درک، توانایی های کلامی و توجه است(۹). عدم تشخیص زودهنگام از چالش های اصلی در زمینه  آلزایمر است زیرا نیمی از این بیماران، در مراحل اولیه شناسایی نمی شوند. تشخیص به موقع و در مرحله پیش بالینی، میتواند باعث کنترل سرعت این بیماری با داروهای مهارکننده وکاهش هزینه های درمان باشد و از این رو حائز اهمیت است(۷).

در روند بیماری آلزایمر، آسیب شناسان گفتار و زبان نقش مهم و کلیدی دارند. تمرکز این افراد بر مشکلات گفتاری و ارتباطی این بیماران بوده و تکنیک های درمانی این افراد متمرکز بر بهبود حافظه، مهارت های گفتار و زبان، حل مسئله و خود کنترلی است زیرا مداخله طود هنگام و در مراحل ابتدایی سبب بهبود مهارت های گفتاری و ارتباطی و به عبارتی باعث افزایش استقلال این بیماران خواهد بود.

بیایید با تشخیص و درمان به موقع این بیماران کاهنده رنج های آن ها باشیم

منابع:

1. Sharifi K. Diagnostic accuracy comparison between the Persian versions of clinical dementia rating(P-CDR) and cognitive state test(P-COST) in the elderly dementia screening. Journal of Urmia Nursing And Midwifery Faculty. 2016 Sep 15;14(6):551-61.
2. Hakimeh Z, Sadat SS, Pour AR, Tavirani MR. Epidemiology and etiology of Alzheimer’s disease. Koomesh. 2015;16(2):Pe119-27.
3. Taler V, Phillips NA. Language performance in Alzheimer’s disease and mild cognitive impairment: a comparative review. Journal of clinical and experimental neuropsychology. 2008 Jun 4;30(5):501-56.
4. Malekzade GH, Golfam A, Shahabi M.Comparative analysis tools integrated in normal elderly and Alzheimer’s speech in Persian. Journal of Medical Sciences, Mashhad Islamic Azad University.2009.(Persian)
5. Lin CY, Chen TB, Lin KN, Yeh YC, Chen WT, Wang KS, Wang PN. Confrontation naming errors in Alzheimer’s disease. Dementia and geriatric cognitive disorders. 2013 Oct 3;37(1-2):86-94.
6. Silagi ML, Bertolucci PH, Ortiz KZ. Naming ability in patients with mild to moderate Alzheimer’s disease: what changes occur with the evolution of the disease?. Clinics. 2015 Jun;70(6):423-8.
7. Yorkston KM, Bourgeois MS, Baylor CR. Communication and aging. Physical medicine and rehabilitation clinics of North America. 2010 May 31;21(2):309-19.
8. Ferris SH, Farlow M. Language impairment in Alzheimer’s disease and benefits of acetylcholinesterase inhibitors. Clinical interventions in aging. 2013;8:1007.
9. Klimova B, Maresova P, Valis M, Hort J, Kuca K. Alzheimer’s disease and language impairments: social intervention and medical treatment. Clinical interventions in aging. 2015;10:1401.