رفتار کودک

بخش ۱ : تحسین

برای والدین آسان است که فقط به رفتارهای نادرست کودکان خود توجه کنند و اعمال درست آنان را در نظر نگیرند.برای مثال دو کودکی که بدون سر و صدا در اتاق مشغول بازی کردن هستند هیچ کس به خاطر آن که بسیار دوستتان اسباب‌بازی‌ها را تقسیم می کنند آنها را تحسین می کنند.اما چند دقیقه بعد که بین بچه ها به دلیلی دعوا می شود پدر عصبانی شده و سر آنها داد می کشد و رفتار کودک را سرزنش می کنند. متاسفانه بعضی از والدین وقتی عمل خوبی از کودک خود سر می زند آن را به سادگی بدیهی تلقی می کنند اما وقتی اشکال در رفتار آنها رخ می‌دهد همه اشتباهات آنان به رخشان میکشد و در نتیجه کودک مدام در توری از انتقاد به دام می افتد.

رفع نیاز توجه در کودک با تحسین

کودک شما می خواهد به او توجه کنید و می خواهید این توجه را از طریق هر طریقی که می تواند به دست آورد ، بنابراین اگر توجه شما به کودک تنها در زمان اشتباه کودک باشد و دیدگاه شما همیشه منفی باشد ، کودک نیز همیشه از راههای منفی به هدف جلب توجه شما خواهد رسید.اما اگر شما روی نکات مثبت تمرکز کنید در مقابل رفتارهای خوب بیشتری دریافت خواهید کرد زیرا در این حالت کودک با رفتارهای مثبت خود سعی در جلب توجه شما خواهد داشت.

وابستگی کودک به تحسین

بعضی از والدین از وابسته شدن کودکان خود به تحسین در رفتار کودک نگرانند. این حالت تنها در مورد کودکی که بسیار کم مورد توجه والدین قرار می گیرد یا همیشه در کانون توجه بوده ، نوع نادرستی از ستایش می‌تواند به چنین مشکلی بینجامد اما غالباً چنین مشکلی پیش نمی آید .اما باید توجه داشت که چگونگی تحسین نیز بسیار مهم و اثرگذار است_ که راهنمایی های زیر میتواند به شما کمک کند_ اما در کل توجه کنید که هنگامی که رفتار خاصی تثبیت شد برای حفظ آن به تحسین کمتری نیاز دارید و لازم است. کودک در مورد آن رفتار به خصوص به طور مداوم تشویق نشود و در عوض به طور اتفاقی این کار را انجام دهید مثلاً هر ۵ تا ۱۰ باری کودکتان آن رفتار خوب را انجام می‌دهد از او تعریف کنید.این روش برای تقویت رفتار گفته شده کافی است و به زودی برای هر دوی شما رفتار مورد نظر طبیعی خواهد شد.حتما توجه داشته باشید در مورد رفتار هدف ، ستایش را هرگز به طور کامل متوقف نکنید و بعد از چند بار تکرار آن کار ، حتماً ستایش را داشته باشید‌.

سوال مهم :‌ چگونه تحسین کنیم 

۱) رفتار کودک را تحسین کنید نه شخصیت او را.

برای مثال به کودک نگویید “چه دختر خوبی” .زیرا این جمله به این معناست که هدف عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات . مسلما چنین انتظاری غیر ممکن است . به جای آن می توانید بگویید “من از طرز حرف زدن با برادرت خیلی خوشم اومد” و به این شکل رفتار کودک تقویت می شود. زیرا کودک می داند که چ رفتاری خوب است زیرا شما آن رفتار را نام برده اید. گفتن عبارت های”پسر خوب” و یا “دختر خوب” نمی تواند احساس مشخصی را به کودک القا کند. زیرا کودک خردسال نمی تواند آن را با رفتارهای خویش ارتباط دهد .

۲)از تحسین های اختصاصی استفاده کنید.

هدف از تحسین کردن افزایش رفتار شایسته خاصی است. پس شما باید بر رفتار خاصی که مورد قبول تان است تاکید کنید . هرچه تحسین شما اختصاصی باشد کودک بهتر درست بودن کارش را درک می‌کند و احتمال اینکه این عمل را تکرار کند نیز بیشتر می‌شود . برای نمونه یک روز صبح متوجه می‌شوید که فرزندتان رختخوابش را مرتب کرده است. در همان حال او نیز مشغول شانه زدن موهایش شده است اگر به سادگی بگوید “آفرین عزیزم” او نمی فهمد که منظور شما رختخوابش است یا موهایش . پس بهتر است بگویید :” از اینکه امروز رختخوابت رو جمع کردی خیلی خوشم اومد ممنونم”.

* اگر احیاناً در پیدا کردن رفتار مثبت از کودک خود مشکل دارید. دفترچه تهیه کنید و رفتارهای مثبت کودک خود را در طول روز بنویسید و مسلما شکفت زده خواهید شد. و متوجه می شوید که مشکل از دید منفی شما بوده است و کودک شما رفتارهای مثبت بسیار زیادی دارد که می‌توانید آن‌ها را شکل دهید و تقویت کنید و بیشتر کنید.

۳)کوچکترین پیشرفت ها را نیز تحسین کنید.

بدیهی است که در آغاز ممکن است کودک شما یک رفتار را به طور کامل انجام ندهد ‌. برای مثال فرزند به خردسال خود گفته‌اید که بعد از بازی با اسباب بازی هایش باید آن ها را مرتب کند . اما توجه داشته باشید که قبل از این هیچ گاه این کار را نکرده است و شاید حتی نمی داند که باید چگونه اسباب بازی های خود را مرتب کند بنابراین لازم است که پیشرفت های کوچک او را ستایش کنید. برای نمونه دفعه اول به خاطر برداشتن یکی از اسباب بازی ها از کف اتاق و گذاشتن در آن کمد در حالی که حتی سه یا چهار تا دیگر آنها را رها کرده از کودک خود تعریف کنید. و به او بگویید : “چه کار خوبی کردی که کامیونت رو توی کمد اسباب بازی گذاشتی بذار کمکت کنم تا بقیه رو هم جمع کنی” .دفعه بعد به خاطر جمع دو قطعه از اسباب بازی هایش از او تعریف کنید و همینطور ادامه دهید تا رفتار اصلاح شود.

۴ )بلافاصله تحسین کنید.

تحسین کردن به خصوص در مورد کودکان خردسال وقتی موثر است که بدون معطلی صورت گیرد نگذارید. تا بین رفتار پسندیده و پاسخ شما فاصله زیادی بیفتد و گرچه کودکان بزرگ تر قادرند این فاصله زمانی را درک کند.

*مطمعن باشید با اجرای  تحسین نتیجه ی خوبی در تربیت فرزند خود و رفتار کودک خواهید گرفت….

منتظر سایر مقالات در زمینه ی فرزند پروری تحت عنوان : چگونه با کودکم رفتار کنم … باشید.

منیع : چگونه با کودکم رفتار کنم؟ . نویسنده دکتر گاربر

در کلینیک گفتاردرمانی اهورا مشاورات اصلاح رفتار کودک صورت می گیرد برای مشاهده رزومه ایشان روی عکس کلیک بفرمایید.

مقالات مرتبط :‌