حساسیت زدایی نسبت به لکنت

گفتار فرد دارای لکنت شدید بسیار منفی و غیرقابل تحمّل است. بعضی از افراد دارای لکنت حتی می­گویند مشاهده یا پذیرشش برای آن­ها رنج آور است. ما بر سر گفته خود هستیم که رفتار یادگرفته شده می­تواند کنار گذاشته شود و رفتار مناسب­تری به جای آن رفتار ناخوشایند قدیمی(لکنت) جایگزین شود. حتّی اگر لکنت­های رایج ادامه پیدا کرده باشد. به نظر می­رسد که رفتار گفتاری جدید می­تواند جایگزین رفتارهای گذشته بشود .

برخی افراد دارای لکنت تقریباً خودشان از آنچه در زمان لکنت اتفاق می­افتد آگاهی ندارند و نظری در مورد رفتارشان یا ویژگی لکنتشان بیان نمی­کنند. اگر این رفتار قرار است تغییر کند، ابتدا باید شناسایی و تحلیل شود. فرد دارای لکنت به آگاهی در مورد قفل­های حقیقی و فرصت یادگیری روش­های کنترل به منظور دستیابی به بهترین گفتار، نیازمند است.

هم­زمان با پیشرفت بازه کار می­توانید ببینید که لکنت فرد دارای لکنت شبیه فوبی است. هر چه پذیرش، مطالعه، مرور و تجزیه و تحلیل بیش­تری نسبت به لکنت صورت گیرد، فرد دارای لکنت نسبت به گفتارش آگاه­تر می­شود.

چگونه ما به فرد دارای لکنت آموزش بدهیم که الگوی گفتاری خود را تجزیه و تحلیل کند و ویژگی­های آن را که شامل علایم است بشناسد. راه­های زیادی وجود دارد. در ابتدا درمانگر باید میزان رفتارهای اجتنابی فرد دارای لکنت و توانایی وی در پذیرش الگوی گفتاریش را مشخص کند. بیش­تر افراد دارای لکنت، نه همه، نمی­توانند ویژگی­های لکنت خود را بپذیرند. برخی افراد با لکنت شدید حتی نمی­توانند به گفتار خودشان توجه کنند. اما ممکن است که این توانایی را داشته باشند که گفتار دیگران را بررسی کنند. قبل از شروع هر تکلیفی، همیشه هدف تکلیف را به فرد دارای لکنت توضیح دهید. اگر فرد دارای لکنت به تأثیر، ضرورت و تجربه ارزشمند پذیرش و مطالعه لکنت، اعتقادی نداشته باشد ممکن است مشارکت را نپذیرد یا در مشارکت خود صداقت را رعایت نکند. به فرد دارای لکنت بگویید که شما می­خواهید برخی الگوهای گفتاری غیر عادی را تقلید کنید و قصد دارید که در مورد چیزهایی که می­بیند یا می­شنود، برای شما بگوید یا بنویسد. ابتدا برخی الگوهای لکنت را بر خلاف وی تقلید کنید و اجزای آن را به او بشناسانید. ممکن است لازم باشد شما برای نخستین بار، به او کمک کنید. همچنین باید یاد بگیرید که قفل او را با تمام جزییاتش تقلید کنید. این در حالی است که شما از تمام کارهایی که او موقع لکنت خود انجام می­دهد و اینکه چگونه تغییرمی­کند، آگاه هستید.

در برخی مراحل درمان به او بگویید که باید به شما آموزش دهیم که به چه صورت لکنت می­کند. بنابراین شما می­توانید الگوی خاص وی را یاد بگیرید. فهم بهتر علایم آشکار و نهان موقعی است که او قفل می­کند یا سعی دارد کلمه­ای را با فشار و سختی ادا ­کند.

چگونه می­توانید بفهمید که فرد چه آموخته است؟ اگر شما نتوانستید تشخیص دهید که چه چیزی یادگرفته شده است، می­توانید نوع قفل وی را تقلید کنید و در ابتدا فقط با یک ویژگی شروع کنید و از او بخواهید که به شما کمک کند که ویژگی­هایش را تشخیص دهید. نیازی نیست که اکنون به او بگویید که این موارد ویژگی­های توست. تا زمانی که او می­تواند ویژگی­های موجود را تشخیص دهد، ویژگی­های بیش­تری را اضافه کنید.

بعد از اینکه فرد دارای لکنت پذیرفت که می­تواند بعضی از ویژگی­ها را _که دو مورد آن را بحث کردیم_  نشان دهد، قادر است به مشاهده ویژگی­هایش که با لکنت همراه است، بپردازد. این عملکرد برای برخی افراد دارای لکنت گامی بزرگ و بسیار مهیّج است. آن­ها برای دفعات اوّل با علاقه لکنت خود را پذیرفته و تصدیق می­کنند و این نکته بسیار جذابیّت دارد و حتّی ممکن است برای مطالعه آزار و اذیّتی که آن­ها برای سال­های طولانی از آن اجتناب و فرار می­کردند، جذّاب باشد. اکنون که فرد دارای لکنت شروع به نزدیکی به لکنت خود کرده است، عملکرد او می­تواند تحلیل شود و تغییر کند. ارزش درمانی زیادی در این فرآیند وجود دارد. با این کار هم یادگیری و هم حساسیّت­زدایی اتفاق می­افتد.

منبع :  کتاب : درمان لکنت در نوجوانان و بزرگسالان  – ناشر : ستایش هستی -۱۳۹۶

گرد آورنده: علیرضا صالح پور،آسیب شناس گفتار و زبان – کارشناس ارشد مشاوره خانواده