زمان طلایی یادگیری و درمان

اختلالات یادگیری از دسته اختلالاتی است که از یک سو برای کودک مسایلی روحی و ارتباطی و یادگیری به دنبال داشته و از سوی دیگر فشارهای روحی و روانی برای خانواده به دنبال دارد.
بر این اساس آشنایی والدین با این نوع اختلال، نحوه برخورد با کودکان اختلالات یادگیری، چگونگی درمان، ضرورت شناخت تفاوت بین اختلالات ویژه یادگیری با بیش فعالی، خانواده ها را آماده پذیرش و پی گیری درمان فرزندشان می کند.
ناهنجاری های رفتاری و تفاوت در یادگیری کودک، والدین را نگران آینده کودک می کند و زندگی خانواده را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد در صورتی که با آشنایی به موقع با این مشکلات، نحوه برخورد، درمان و کنترل عواقب و پیامدهای این بیماری امکان پذیر شده و به مرور زمان، امکان درمان آن فراهم می شود و مداخلات به هنگام را باعث گردد. درغیر این صورت زمان طلایی درمان از دست می رود در نتیجه دوره درمان و امکان نتیجه گیری آن دشوارتر و طولانی تر خواهد بود.

اما اختلال یادگیری ویژه چیست؟ به طور ساده تفاوت بین توانایی کودک و عملکرد فعلی وی اختلال ویژه یادگیری است.
اگر کودک در حوزه خواندن، نوشتن و ریاضیات مشکل دارد و نسبت به سن، پایه تحصیلی و سطح یادگیری خود نتواند مطابق با افرا طبیعی جامعه پیشرفت کند دارای اختلال ویژه یادگیری است.
مضاف بر اینکه وقتی کودک با احساس نقص در خواندن متون درسی، نوشتن و درک مسایل ریاضی، فشار از طرف خانواده، معلم و همکلاسی ها روبرو می شود رفته رفته احساس ناتوانی کرده و اعتماد به نفس او افت می کند، سرخورده شده و اضطراب پدید می آید در ادامه این روند ارتباط با سایر کودکان و همکلاسی ها نیز دچار مشکل می شود.
دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری بسیار کمتر از آنچه از سن و سطح هوشی آنها انتظارمی رود موفق می شوند، افراد مبتلا به اختلالات یادگیری، در تنظیم اطلاعات، ادراک دیداری و شنیداری، حافظه و توجه نقص دارند.
دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها، علی رغم هوش طبیعی و توانایی های طبیعی بدون کمک های ویژه معمولا ضعیف عمل می کنند، دوستان و اعضای خانواده آنها را ناتوان می دانند و در نتیجه عزت نفس و انگیزه آنها بسیار پایین است.
ترک تحصیل در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری بیشتر است و این افراد در عملکرد شغلی و اجتماعی خود نیز دچار مشکل می شوند.

علت شناسی :
ژنتیک و و مسایل عصب شناختی علت اصلی اختلالات یادگیری است.

• اختلال ویژه یادگیری اختلال نوروبیولوژیک (عصبی- زیستی) است یعنی ساختار مغز طوری شکل پیدا می کند که در انتخاب کلمه، هجی کردن، محاسبه و ریاضی دچار نقص است که این موضوع بیشتر ارثی بوده که در واقع عامل اصلی اختلال ویژه یادگیری می باشد.
  خطر ابتلا به اختلال یادگیری بستگان افرادی که خود در کودکی دچار اختلال یادگیری بودند یعنی خواهران، برادران و فرزندان به صورت ارثی چهار تا هشت برابر بیشتر بوده
• آسیب های پیش از تولد از علت های دیگر ایجاد این اختلال در کودکان است.قرار گرفتن مادر در دوران بارداری در معرض سرب، الکل و مواد مخدر موثر است.
• زودرسی یا وزن کم به هنگام تولد،آسیب وارده بر سر، آمدن جفت پیش از نوزاد و تولد با پا جزو این علل است..
• یکی از مسایل مهم که در تاریخچه این کودکان مشاهده شده است و بر اساس تحقیقات ثابت شده است وجود سابقه مشکلات و اختلالات تاخیر و رشدی زبان و گفتار و اختلالات تلفظ متوسط تا شدید و مسایل و مشکلات پردازش کلامی بوده است.

به زبان ساده اگر کودکی دیر شروع به صحبت کردن نماید و یا در تلفظ های گفتاری دچار مشکل باشد وبرای حل  این موارد درمان به موقع نگیرد، کوددک در موقع ورود به مدرسه در خطر ابتلا به اختلالات یادگیری خواهد بود.به همین دلیل است که مساله مداخله زودهنگام بسیار دارای اهمیت بوده و یادگیری مهارتهای گفتار وزبان در سن طبیعی خودش باید انجام گیرد تا کودک برای ورود به مدرسه با تاخیر زبانی که از عوامل یادگیری میباشد روبرو نشود.
همچنین بروز این مشکل در زبان شفاهی نیز ممکن است، یعنی در سخن گفتن و فعل ها را درست استفاده یا ادا نکردن که این موضوع کودک را در ارتباط گیری با دیگر کودکان دچار مشکل می کند یعنی دانش آموز احساسات و هیجانات خود را نمی تواند بیان کند.
شیوع:
۱۰ تا ۲۰ درصد کودکان در ایران اختلال یادگیری دارند.

متوسط جهانی اختلالات یادگیری کودکان در جهان ۱۰ درصد است که این میزان در ایران از ۱۰ تا ۲۰ درصد متغیر است، شایع ترین انواع آن که ۷۵ درصد را شامل می شود اختلال در خواندن است.

در گذشته سنین اول تا سوم ابتدایی زمان طلایی برای شناسایی و درمان اختلالات یادگیری کودکان بود اما در کشورهای پیشرفته با در نظر گرفتن تاریخچه و عوامل خطرزا فرد در معرض خطر ابتلا را شناسایی و مداخلات پیشگیرانه جهت درمان به هنگام را برای وی ارایه میدهند.
معلم یا والدین پس از گذشت چند ماه از سال تحصیلی متوجه عقب ماندگی تحصیلی یا عدم پیشرفت تحصیلی دانش آموز می شوند در این صورت باید به مراکز مشاوره آموزش و پرورش، مراکز یادگیری یا پزشکان متخصص مراجعه کنند.
والدین به علت مشاهده برخی علایم اضطراب مثل شکم درد، حالت تهوع، گریه، خارج نشدن کودک از خانه و بی حوصلگی به پزشک متخصص مراجعه می کنند که در واقع می تواند تمام این مشکلات در نتیجه اختلالات یادگیری است.
در حقیقت «هم بودی» اختلالات یادگیری با بیش فعالی ۲۵ درصد مراجعات به پزشکان متخصص در این حوزه را تشکیل می دهد و از طرف دیگر ۱۵ تا ۳۰ درصد کودکان بیش فعال دارای اختلال یادگیری هم هستند.
 زمان طلایی برای درمان اختلالات یادگیری کودکان و دانش آموزان سن ۵ سالگی تا  حداکثرکلاس سوم ابتدایی است در غیر این صورت درمان سخت و طولانی خواهد بود.
زمان تشخیص، شدت اختلال، هم بودی اختلالات یادگیری با بیش فعالی یا دیرآموزی یا هر ۲، سطح فرهنگی خانواده ها همگی در درمان و طول زمان درمان موثر هستند که در صورت اقدام دیرهنگام ممکن است کودک تا پایان عمر دچار مشکلات عدیده یادگیری شود و در واقع نوع بیماری و شدت آن طول مدت درمان را تعیین می کند.

در ارزیابی  و تشخیص و درمان کودک مبتلا توجه به موارد زیر ضروری است:

• کودک، معلم،والدین و متخصصین مربوطه موثر است.
• اختلال یادگیری اختلالی دایمی است ولی با تشخیص و مداخله به موقع می‌توانیم مهارت‌های کودک را به سطح بهینه‌ای برسانیم که مثل سایر افراد، زندگی طبیعی داشته باشد.
• اکنون می‌توانیم کودکان در معرض خطر ابتلا به یادگیری را در دوران پیش از دبستان شناسایی کنیم بنابراین در این صورت شاید بتوان گفت که می‌توان این اختلال رابه طور کامل درمان کرد.
• پذیرش مشکل یادگیری و داشتن روحیه مناسب خانواده ها مهمترین و موثرترین عامل در درمان و پیشرفت روند درمانی آن است تا اختلالات یادگیری کودک رفع شود.
• بیش فعالی، اختلالات ارتباطی، اختلالات زبان، اختلال افسردگی، اضطراب، اختلال سلوک، اختلال هماهنگی حرکتی، اشکال در روابط با همسالان که در «هم بود» با اختلال یادگیری قابل بروز است.
• اختلالات یادگیری انواع مختلفی دارد با وجود کمک دیگران و مداخلات گوناگون، شخص در یادگیری مهارت های تحصیلی و استفاده از آنها مشکل دارد، این مشکل خود را با حالات مختلف نشان می دهد.
• در حالتی که شخص کلمات را غلط یا آهسته و به دشواری می خواند، به طور مثال کلمات جداگانه را با صدای بلند و غلط به آهستگی و با تردید می خواند یا خواندن کلمات با صدای بلند برایش مشکل است.
• شخص در درک معنی آنچه خوانده مشکل دارد به طور مثال ممکن است متن را درست بخواند اما توالی رویدادها، روابط ، استنباط ها یا معانی عمیق تر آنچه را خوانده درک نکند.
• شخص در هجی کردن کلمات مشکل دارد به طور مثال ممکن است خودش حروف صدادار یا حروف بی صدا به متن اضافه کند، حذف کند یا جا بیندازد یا یک حرف را به جای حرف دیگر به کار ببرد.
• شخص در نوشتن مشکل دارد مثلا در داخل جملات تعداد زیادی اشتباه گرامری یا علامت گذاری مرتکب می شود، شخص در تسلط یافتن بر قواعد اعداد و ارقام، اطلاعات رقمی یا محاسبه مشکل دارد از بزرگی اعداد و روابط آنها با هم درک ضعیفی دارد، اعداد یک رقمی را با انگشتان می شمارد و نمی تواند مثل همکلاسی های خود قواعد ارقام و اعداد را به یاد بیاورد وسط محاسبه سردرگم می شود و ممکن است روش محاسبه را عوض کند.
• برخی کودکان در استدلال ریاضی مشکل دارد در استفاده از مفاهیم، قواعد یا فرمول های ریاضی برای رفع مسایل ریاضی به شدت مشکل دارد و توانایی های تحصیلی شخص در یک یا چند درس به طور چشمگیری کمتر از سن تقویمی او هستند و در عملکرد تحصیلی و شغلی یا در فعالیت های زندگی روزمره اختلال شدید بوجود می آورند، این موضوع را نمرات فرد در آزمون های پیشرفت تحصیلی و سنجش های بالینی جامع نشان می دهند.
• مشکلات یادگیری شخص در سال های مدرسه بارز می شود اما ممکن است تا زمانی که مهارت های تحصیلی از توانایی های فرد سبقت نگرفته اندخودشان را نشان ندهند، مثلا زمانی که فرد مجبورمی شود متونی دشوار و طولانی را در یک محدوده زمانی خاص بخواند یا بار درسی بسیار زیاد باشد البته علایم یاد شده اختلالات یادگیری در صورت وجود باید که به مدت حداقل ۶ ماه حضور داشته باشند.
• درمان
  پس از شرح حال و مصاحبه با کودک، مشاهده حرکات و فعالیت های کودک و مهارت های ادارکی و حرکتی وی نشان می دهد کودک بیش فعال یا دارای اختلال یادگیری یا دیرآموز است یا هم بودی دارد یا رفتار یک کودک عادی را دارد.روند درمانی پس از مشاوره و ارجاع مدرسه یا مرکز اختلالات ویژه یادگیری یا والدین آغاز می شود اگر تشخیص خوب و درست باشد روند درمانی سریع تر بوده و موجب امیدواری والدین نیز می شود.
• درمانهای مختلفی جهت اختلالات یادگیری و موارد همراه میباشد که عبارتند از
• شناخت درمانی
• گفتاردرمانی
• نوروفیدبک
• دارودرمانی
• مشاوره و روان درمانی
• رفتاردرمانیبرخی درمان ها ممکن است از یک تا ۶ سال نسبت به نوع اختلالات یادگیری، بیش فعالی و دیرآموزی کودک طول بکشد و انتظار درمان سریع نباید وجود داشته باشد بر این اساس ضرورت دارد والدین همراه با روند درمان باشند.
  ۷۰ درصد کودکانی که دارای اختلال یادگیری هستند بین یک تا سه سال درمان می شوند ۲۵ درصد از این کودکان احتمال دارد دوره درمان طولانی داشته و حتی تا دبیرستان و دانشگاه نیز ادامه داشته باشد….

  سطوح بالای ناراحتی روان شناختی نیز در کودکان دارای اختلال ویژه یادگیری و بیش فعال بیشتر است و در بزرگسالی نیز میزان بالاتر بیکاری و اخراج از کار این افراد بیشتر از دیگران است.
  بر این اساس در طول زندگی خود درآمد پایین تری دارند و نشانه های افسردگی در آنان خود را نشان می دهد.
  البته با شناسایی و درمان به موقع بسیاری از پیامد و عواقب مورد تصور به حداقل می رسد بر این اساس درمان نباید تک بعدی باشد.